Rozpoznawanie, uświadamianie sobie i rozumienie emocji, własnych i cudzych, to podstawowa umiejętność potrzebna do nawiązania relacji międzyludzkich. Interpretowanie własnych emocji oraz uczuć innych osób sprawia dzieciom często trudność. Jeszcze trudniej jest im odkryć zależność między emocjami a zachowaniem. Dzieci mogą mieć też problem z rozróżnieniem emocji, które wpływają na samopoczucie człowieka. Często też nie są świadome, że inni ludzie odczuwają inne emocje niż one i mogą inaczej reagować.
Rozumienie emocji
Interpretowanie własnych emocji oraz uczuć innych osób sprawia dzieciom często trudność. Jeszcze trudniej jest im odkryć zależność między emocjami a zachowaniem.
Pomóż dziecku zrozumieć różnicę między jednym a drugim.
„Emocje, lub uczucia, to coś, czego doświadcza każdy z nas. Dzieją się w każdym z nas. Wiele uczuć jest naturalnych i zrozumiałych. Czujemy się źli lub zranieni, kiedy ktoś nam dokucza; boimy się, słysząc nagły hałas lub przebywając w nieznanym miejscu. Nie zawsze możemy decydować o tym, jak się czujemy, ale możemy inaczej zareagować i zachować się. Zachowania dzieją się na zewnątrz; to działania, które podejmujemy w odpowiedzi na uczucia.”
Pomóż dziecku wyrażać uczucia w dwóch zdaniach
Pomóż dziecku wyrażać uczucia w dwóch zdaniach, z których pierwsze będzie się zaczynać od „Jestem…”, a drugie będzie określało jego potrzeby. Miej świadomość, jak dużą trudność może mu to sprawić. Podpowiedz więc: „Jestem zły/a, bo zabrałaś mi moją zabawkę” lub „Jestem zły/a, bo przerwano mi zabawę”.
Rozpoznawanie emocji
Rozpoznawanie, uświadamianie sobie i rozumienie emocji, własnych i cudzych, to podstawowa umiejętność potrzebna do nawiązania relacji międzyludzkich. Dzieci mogą mieć problem z rozróżnieniem emocji, które wpływają na samopoczucie człowieka. Często też nie są świadome, że inni ludzie odczuwają inne emocje niż one i mogą inaczej reagować.
Rozpoznawanie emocji i reagowanie z empatią (lub przynajmniej zachowywanie się w społeczeństwie w akceptowalny sposób) to umiejętność, których trzeba dziecko nauczyć.
Zacznij od podstawowych emocji, takich jak: radość, smutek, złość i strach.
Fotografie rodzinne
Wykorzystaj fotografie rodzinne, by pomóc dziecku „czytać” wyrazy twarzy związane z podstawowymi emocjami. Na przykład mama wygląda na smutną, tata czuje złość, babcia czuje radość. Wskaż charakterystyczne cechy fizyczne, które wskazują na daną emocję. Widzisz jego szeroko otwarte oczy, zmarszczony nos, zaciśnięte usta i napięte policzki? Omawiaj szczegółowo to, co tobie wydaje się oczywiste. Omawiajcie, jak się czują ludzie na zdjęciach, co robią.
Jeśli twoje dziecko nie wykazuje zainteresowania fotografiami innych osób, zacznij od zdjęć przedstawiających tylko jego własną twarz.
Lustro
Jeśli twoje dziecko lubi patrzeć na swoje odbicie, ćwiczcie wyrażanie emocji twarzą, wykorzystując małe lusterko lub duże lustro w łazience. Dziecko naśladuje miny rodzica i odwrotnie.
Nazywanie emocji
Używaj słów związanych z emocjami w codziennych rozmowach z dzieckiem. Denerwujesz się? Jesteś niespokojny, bo nie wiesz, czy będę chciała pójść na zakupy, czy nie? Czujesz się zawiedziony, pewny siebie, masz wątpliwości? Mów o uczuciach tak często, jak to możliwe.
Zwracaj uwagę dziecka na emocje innych ludzi, zabawcie się w zgadywanie, co dana osoba czuje, na podstawie jej wyrazu twarzy. Można to robić, np. oglądając film w domu.